Wentylacja to jedna z podstawowych instalacji w każdym budynku. Od jej rodzaju i sprawności zależy zdrowie i komfort użytkowników. Cykl wymiany zużytego powietrza wewnątrz pomieszczenia na świeże, pochodzące z zewnątrz, powinien przebiegać ciągle i sprawnie. Wentylacja może być oparta na naturalnym systemie wymiany powietrza lub wykorzystywać mechaniczne systemy wspomagające (wentylacja mechaniczna).
Skuteczna wentylacja musi gwarantować świeże powietrze niezależnie od warunków pogodowych i pory roku oraz obejmować swoim zasięgiem wszystkie pomieszczenia w danym budynku. Efektywna wentylacja, natomiast, to taka, która zapewnia odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego, w tym odpowiednią ilość świeżego powietrza, czystość, temperaturę, wilgotność względną oraz prędkość ruchu w tzw. strefie przebywania ludzi, czyli w obszarze pomieszczenia, w którym przebywają użytkownicy w sposób ciągły i w którym niezbędne jest utrzymanie określonego poziomu komfortu.
Wyróżniamy trzy podstawowe typy wentylacji:
-
- Wentylacja naturalna/grawitacyjna – system ten opiera się, jak nazwa wskazuje, na naturalnych procesach zachodzących w środowisku, wykorzystując fizyczne prawo grawitacji. Intensywność wymiany powietrza w pomieszczeniu zależna jest od pogody i pory roku. W przypadku wystąpienia zbyt małej różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku w pomieszczeniu może być odczuwalny tzw. zaduch. Ten rodzaj wentylacji odznacza się brakiem możliwości regulacji.
- Wentylacja mechaniczna – wymiana powietrza jest skutkiem działania urządzenia wentylacyjnego napędzanego silnikiem elektrycznym. Użycie mechanizmu daje możliwość kontroli i sterowania systemem. Ten rodzaj wentylacji jest znacznie skuteczniejszy od wentylacji naturalnej. Wymiana powietrza odbywa się za pomocą wentylatorów, czyli urządzeń, które transportują powietrze w wersji wyciągowej (powietrze wysysane jest na zewnątrz) lub nawiewnej (zasysanie do wnętrza). Ten rodzaj wentylacji jest niezależny od zewnętrznych warunków atmosferycznych.
- Wentylacja hybrydowa – to połączenie wentylacji naturalnej z mechaniczną. System ten działa naprzemiennie w zależności od warunków atmosferycznych, wykorzystując siły natury wynikające z różnicy temperatur i zewnętrznego ruchu powietrza (wiatru) oraz mechanikę pracy wentylatora w kanale wentylacyjnym.
Najprostszym sposobem poprawy jakości powietrza w biurze jest doprowadzenie większej ilości powietrza świeżego. Można to osiągnąć poprzez efektywną wentylację, czyli zapewnienie odpowiedniej cyrkulacji powietrza między pomieszczeniami a przestrzenią zewnętrzną. Zapewnienie zdrowego, czystego, świeżego powietrza we właściwych ilościach pozwala m.in. stworzyć lepsze warunki pracy i poprawić komfort oraz efektywność pracy pracowników.
W pomieszczeniach, w których znajdują się otwieralne okna według polskich przepisów należy zapewnić minimum 20 m3 świeżego powietrza na godzinę dla każdej osoby. W przypadku, gdy budynek nie posiada otwieranych okien, wartość ta powinna wynosić minimum 30 m3/h. Dobre praktyki z zakresu budownictwa wskazują, iż rekomendowany strumień świeżego powietrza to minimum 36 m3/h na osobę, co daje odczucie komfortu. Wentylacja w pomieszczeniu, w którym przebywamy, jest efektywna wtedy, kiedy powietrze, którym oddychamy jest dostarczane w odpowiedniej ilości oraz jest wolne od zapachów.
Należy pamiętać również o odpowiedniej prędkości powietrza nawiewanego – dopuszczalna prędkość powietrza w pomieszczeniu zależy przede wszystkim od jego temperatury i aktywności fizycznej osób w nim przebywających. W okresie zimnym, gdy temperatura w pomieszczeniach jest utrzymywana na poziomie ok +21°C, a aktywność fizyczna ludzi jest mała, prędkość powietrza powinna być niewielka, około 0,03-0,12 m/s. Przy wyższej temperaturze powietrza w pomieszczeniach, głównie w okresie ciepłym, i dużej aktywności fizycznej zaleca się przyjmować prędkość powietrza w zakresie od 0,18-0,31 m/s.
Częstym błędem popełnianym przy aranżacji powierzchni najmu jest zaprojektowanie większej liczby stanowisk pracy przypadających na daną powierzchnię niż zostało to pierwotnie przewidziane w projekcie instalacji budynku. Rezultatem zbyt dużego zagęszczenia jest brak wystarczającej ilości powietrza o wymaganych parametrach, a w konsekwencji uczucie senności i zmęczenia u pracowników przebywających w przeludnionych pomieszczeniach.
Bardzo ważne jest również dbanie o wentylację czyli o odpowiednie czyszczenie kanałów wentylacyjnych. Czyszczenie może odbywać się na sucho za pomocą szczotek obrotowych (czyszczenie mechaniczne), sprężonego powietrza, specjalnego odkurzacza, bądź na mokro za pomocą pary wodnej lub środków dezynfekujących. Istotne jest również, aby pamiętać o inspekcjach dokonywanych po czyszczeniu wentylacji – mają one na celu sprawdzenie tego, czy cały proces został wykonany prawidłowo. Takie inspekcje wykonywane są za pomocą specjalistycznych kamer inspekcyjnych.
Tempo odkładania się zabrudzeń w kanałach zależne jest od wielu czynników, np. od jakości powietrza w danym regionie czy od sposobu budowy systemu wentylacji mechanicznej w budynku. Badania stanu wentylacji należy przeprowadzać najlepiej raz na rok, ponadto jest to obowiązek wynikający z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Nie należy czekać do czasu, aż zostanie zaobserwowany zwiększony pobór mocy w budynku czy użytkownicy budynku zaczną zgłaszać, iż pojawił się zaduch w pomieszczeniu, lub wentylacja zacznie działać głośniej niż zazwyczaj.
- Lepsza jakość powietrza, większa produktywność pracowników, poprawa komfortu użytkowników.
- Mniejsze ryzyko chorób związanych z chorobami dróg oddechowych, alergiami czy zwykłymi przeziębieniami.
- Czyste kanały wentylacyjne to mniejsze zagrożenie pożarowe i dłuższa żywotność instalacji.
Well Building Standard
EPA Ventilation and Air Quality in Offices
http://budynkipodkontrola.pl/jak-czesto-nalezy-czyscic-wentylacje-mechaniczna/
http://www.instalacjebudowlane.pl/7608-26-90-rodzaje-wentylacji–.html
https://www.prawo.pl/kadry/wymiana-powietrza-powinna-odpowiadac-potrzebom-uzytkowym-i-funkcji-pomieszczen-pracy,188476.html
http://sanins.pl/klimatyzacja-wentylacja-bydgoszcz-pytania-odpowiedzi/jaka-powinna-byc-predkosc-powietrza-w-strefie-przebywania-ludzi/