Pomieszczenie biurowe doświetlone naturalnie jest kluczem do dobrego samopoczucia jego użytkowników. Zaniedbanie tej kwestii prowadzi nie tylko do złego samopoczucia podczas godzin pracy, ale również ma pewne konsekwencje w pozostałej części dnia. Jest to związane z naturalnym rytmem okołodobowym człowieka, którego elementami są codzienne zachowania naszego organizmu, takie jak cykl snu, cykl czuwania, produkcja hormonów czy temperatura ciała. Rytmy okołodobowe są generowane i regulowane przez zegar biologiczny, dlatego zaburzenie ich działa negatywnie na nasze ogólne zdrowie. Pracownicy z większą ekspozycją na światło słoneczne w miejscu pracy mają zazwyczaj dłuższy czas i lepszą jakość snu, większą chęć do aktywności fizycznej oraz po prostu lepszą jakość życia w porównaniu z pracownikami o mniejszym dostępie do światła dziennego. Podczas pracy, natomiast, następstwem niedostatecznego doświetlenia może być senność i spowolnienie reakcji, a w konsekwencji niższa produktywność, popełnianie błędów czy nadużywanie kofeiny.
Dostęp do światła naturalnego w biurach można wzmocnić przede wszystkim poprzez przemyślane projektowanie budynków, od etapu koncepcji do etapu aranżacji wnętrz. Dzisiaj projektanci mają też dostęp do nowych technologii i często wykonują specjalistyczne symulacje ilości światła naturalnego we wnętrzach.
Z problemem niedoświetlenia pomieszczeń pracy spotykają się głównie użytkownicy starszych budynków, gdzie sytuację można w pewnym stopniu poprawić. Jest szereg rozwiązań, których może wymagać najemca powierzchni biurowej, aby była ona lepiej doświetlona naturalnie.
Praktyczne wskazówki do zastosowania:
- Wstawienie okien z szybami o dużej przepuszczalności światła (wysoki parametr Light transmission – Lt) na najniższych kondygnacjach budynku oraz na elewacji północnej, ponieważ te strefy są narażone na niedostateczne nasłonecznienie. Jest to stosunek ilości światła słonecznego, które zostaje przepuszczone do pomieszczenia do ilości światła, które dociera do szyby. Im wyższy parametr, tym jaśniej będzie w pomieszczeniu.
- Zastosowanie półek świetlnych we wnętrzach lub na fasadzie okiennej. Odpowiednio dobrany system pozwoli na odbicie światła od poziomej powierzchni półki, równocześnie nie dopuszczając do wystąpienia oślepiającego blasku.
- Zastosowanie systemów przysłaniających okna, regulowanych przez użytkownika, takich jak rolety i żaluzje, lub zainstalowanie automatycznych urządzeń zacieniających, aktywowanych przez czujnik światła dziennego. Takie rozwiązania zapobiegają nadmiernemu nasłonecznieniu we wnętrzach, dzięki czemu nie występuje problem olśnienia ani nadmiernego przegrzewania pomieszczeń.
- Malowanie ścian i sufitów pomieszczenia jasnym kolorem lub pokrycie materiałami wysoce refleksyjnymi o gładkich powierzchniach (wysoki parametr Solar Reflectance – SR). Wybieranie mebli biurowych o jasnych kolorach, bądź oklejenie mebli istniejących białymi okładzinami. Wspomaga to odbicie promieni słonecznych i rozjaśnienie pomieszczania. W pokojach głębokich i wąskich efekt przyniesie zastosowanie przegród lustrzanych równolegle do okien.
- Wprowadzenie drobnych zabiegów w istniejącym wystroju, które pozwolą na rozjaśnienie pomieszczenia, np. umieszczenie białych podkładek na płaszczyźnie biurek, usunięcie zbędnych przedmiotów z parapetów okiennych, ograniczenie przechowywania artykułów biurowych i obiektów blokujących dostęp promieni słonecznych do głębszych partii pomieszczenia, powieszenie białych wielkoformatowych okładzin na ścianach wewnętrznych.
- W sezonie letnim zaleca się przesunięcie biurek możliwie najbliżej okna, zwłaszcza w pomieszczeniach z ekspozycją północną i południową. Kąt padania promieni słonecznych na powierzchnię ziemi w Polsce jest wtedy większy w stosunku do sezonu zimowego, przez co głębsze strefy pomieszczenia są gorzej doświetlone.
- W sezonie zimowym zaleca się przesunięcie biurek nieco dalej od okna, zwłaszcza w pomieszczeniach z ekspozycją wschodnią i zachodnią. Kąt padania promieni słonecznych na powierzchnię ziemi w Polsce jest wtedy mniejszy w stosunku do sezonu letniego, przez co całe pomieszczenie jest równomiernie doświetlone.
- Dobry wpływ na zdrowie i samopoczucie.
- Wyższy komfort wizualny użytkownika.
- Oszczędność kosztów związanych z oświetleniem sztucznym.
- Zyski energetyczne w sezonie zimowym.
- Możliwość występowania olśnienia.
- Możliwość przegrzania pomieszczeń.
- Ograniczone możliwości poprawy w istniejących budynkach.
Figueiro M.G., Daylighting in office buildings: impact of building design
Impact of Windows and Daylight Exposure on Overall Health and Sleep Quality of Office Workers
O’Connor J., Tips for Daylighting with windows, Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory
LEED v4 Reference Guide for Building Design and Contruction
BREEAM International New Construction Technical Manual
WELL Building Standard
https://www.archlighting.com/